Ownership en het domein ‘Produceren’ zijn volgens Hans van de Veerdonk essentieel voor een goede muziekles. Het zijn onderdelen van zijn werkwijze die hij de Music Morphing Method noemt. ‘Mijn doel van muziekeducatie is buiten de gebaande paden met elkaar durven zoeken naar een mooi muzikaal resultaat.’ 

Als ik wil weten of mijn muziekles goed gaat, let ik op de leerkracht van de klas. Als die op het puntje van zijn of haar stoel zit en met aandacht de verrichtingen van de leerlingen volgt, is dat een goed signaal. Dan probeer ik de leerkracht actief bij de les te betrekken met een inhoudelijke vraag die leidt naar een goede sfeer in de groep. Leerlingen én leerkracht zo actief mogelijk betrekken bij de muziekles is mijn doel! Het is interessant om te ontdekken hoe leerlingen reageren op de aanwezigheid van de leerkracht. Als die enthousiast meedoet, doen de leerlingen dat vaak ook.       

Ownership

Ik wil dat leerlingen zich actiever gedragen in de muziekles dan in de reguliere lessen. Ze moeten ‘aan en open’ staan. Gretig en betrokken meedoen omdat ik hun inbreng belangrijk vind. Dat noem ik ownership. En dat vertel ik ze ook. Want omdat we altijd naar een muzikale presentatie toewerken – hoe klein dan ook – ben ik afhankelijk van hún muzikale bijdragen. Ik faciliteer, de leerlingen moeten leveren.

In mijn contact ben ik heel direct, kijk leerlingen aan en daag ze uit. Dezelfde houding heb ik als ik met bevriende muzikanten werk. Ik stel voortdurend inhoudelijke vragen om het muzikale proces te verbeteren: ‘Klinkt de gitaar niet te hard? Moeten we het couplet in groepjes zingen of zijn er solo’s? Is de tekst van het refrein oké of moeten we andere woorden bedenken?’

Domein produceren

Ik denk vanuit rollen voor mezelf, de leerkracht en de leerlingen. Vanuit die rollen, die ik aan de leerlingen uitleg, werken we. Soms zie ik leerlingen als medemuzikant, soms als publiek, maar ook als leerlingen die ik informeer. Zoals gezegd is er altijd een muzikale afsluiting in mijn lessen met de muzikale inbreng van de leerlingen. Ik betrek ze actief bij het proces en de presentatie van een lied wat ze hebben geleerd. Daarom is het domein ‘Produceren’ in mijn lessen zo belangrijk. De vraag is altijd: hoe moet het lied uiteindelijk klinken? Wie doet wat en hoe? Ik streef voor mezelf naar een minimale rol bijvoorbeeld van begeleider (gitarist). De klas doet de presentatie en is verantwoordelijk. Zij moeten mij en de leerkracht vertellen wat we moeten doen.

Als je in je les makkelijk kunt wisselen (morphing) tussen de vijf uitgangspunten van de Music Morphing Method word je muziekles bijna altijd bijzonder. Zeker ook door de inbreng van de leerlingen. Dat is mijn doel van muziekeducatie. Buiten de gebaande paden met elkaar durven zoeken naar een mooi muzikaal resultaat.   

Meer over de Music Morphing Method

Om muziekles te geven heb je een duidelijke structuur nodig. Die vind je in de Music Morphing Method (MMM). Deze werkwijze geeft veel inzicht in je werkproces. Thuis tijdens de lesvoorbereiding kies je een lied. Dat is de ‘muzikale motor’ van je les en daarom een belangrijke keuze. Die hangt af van de leeftijdsgroep, de doorgaande leerlijn die je hanteert of het einddoel van een module of bijvoorbeeld een periode van 6 weken.
De MMM bestaat uit 5 pijlers:
1 . (D) De domeinen: oftewel de vormen van muzikaal gedrag.
2. (MP) De muzikale parameters: hoe zet je die muzikale tools in?
3. (PP) Processing parameters: ieder kind leert, verwerkt (processing) op zijn eigen manier muziek: auditief, visueel, motorisch en cognitief. Wees daar bewust van in je aanpak en combineer die PP’s. 
4. (DW) Didactische werkvormen: elke muziekles bestaat uit klassikale, groeps- en individuele activiteiten.
5. (W) Werkvormen: wees heel divers in je werkvormen en rollen die je de leerlingen, de leerkracht en jezelf geeft in een muziekles.

Over de auteur

Hans van de Veerdonk is opleidingsdocent aan de Opleiding Docent Muziek en de Post-HBO-opleiding M4ME (Musici voor MuziekEducatie) van het Conservatorium van Amsterdam. Hij is tevens werkzaam bij Muziekschool Amsterdam waar hij de methode MuziekOnline in de Klas ontwikkelde.

Image by starline on Freepik