Het vak Spaans of het vak Muziek? Een studie Rechten of toch naar het Conservatorium? Sinds ik een opleiding tot loopbaancoach volg, denk ik vaak terug aan de gesprekken die ik de afgelopen jaren had met mijn leerlingen in het voortgezet onderwijs over dilemma’s rond profiel- en studiekeuze. 

Als loopbaancoach in opleiding leer ik hoe belangrijk het is om met een open blik met je coachee aan de slag te gaan. Want niet alleen heeft iedereen (onbewuste) vooroordelen en stereotyperingen over anderen, je wordt ook beïnvloed door de vooroordelen en stereotyperingen van anderen. Dat maakte het experiment ‘Doll test’ pijnlijk duidelijk. Tijdens deze test kregen kinderen verschillende vragen over een lichtroze en een bruine pop. En wat bleek: de kinderen hadden in de meeste gevallen een duidelijke voorkeur voor de lichtroze pop. 

In de gesprekjes die ik als muziekdocent met leerlingen had, schemerde de mening van hun ouders over een mogelijke keuze voor het vak Muziek als eindexamenvak of een studiekeuze in de richting van muziek vaak door. ‘Ik moet van mijn ouders het vak Spaans kiezen, want aan Muziek heb ik volgens hen niets.’ Of: ‘Ik moet een écht vak leren van mijn ouders. Muziek is leuk als hobby erbij.’ Naast dat ik soms met mijn mond vol tanden stond over de overtuigingen die deze kinderen thuis met de paplepel ingegoten krijgen, vond ik het lastig om te zien dat ze vervolgens een keuze maakten op basis van wat anderen goed voor hen achten. En dus niet op basis van hun eigen interesses en drijfveren. 

Een kunstvak is een verplicht vak binnen het profiel Cultuur & Maatschappij (C&M). Helaas bestaat er ook over het profiel C&M een hardnekkig vooroordeel, is mijn ervaring. Volgens leerlingen die ik erover sprak is het een ‘pretpakket’ voor ‘domme’ leerlingen. Tja, daar sta je dan als muziekdocent die ooit als eerste lichting in de tweede fase koos voor het profiel C&M…
Het imago van dit profiel is sinds de start van de tweede fase helaas alleen maar slechter geworden. Slechts 11 procent van de havo/vwo-leerlingen koos in schooljaar 2021-2022 voor dit profiel. Ter vergelijking: in 2003-2004 was dit nog 24 procent (bron: LKCA).

Belangrijk dus dat scholen in hun onderwijs aandacht blijven schenken aan vooroordelen rond profiel- en studiekeuze. En belangrijk dat wij als docenten onze leerlingen ook in de gesprekjes in de wandelgangen hierop blijven wijzen. Je weet natuurlijk nooit van tevoren hoe een keuze voor een profiel of studie uitpakt, maar kiezen met je hoofd én je hart lijkt mij altijd een goed idee.  

Over de auteur:

Lisa van Bennekom is muziekdocent en eigenaar van Muziekles4kids. Ze volgt daarnaast de Leergang Loopbaancoaching aan de Hogeschool van Amsterdam. 

Image by upklyak on Freepik